Sau chiến thắng lịch sử Điện Biê !important;n Phủ, Hội nghị Giơnevơ về “chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương” được kí kết, thực dân Pháp phải rút khỏi Đông Dương. Sau thời gian đấu tranh của Chính phủ, Bộ chỉ huy quân chiếm đóng Pháp chấp nhận rút khỏi Hà Nội. Chính phủ đã chỉ đạo thành lập Ủy ban Quân chính Thành phố Hà Nội; chỉ đạo Công an, Trật tự cảnh vệ và các cơ quan, chuẩn bị cho việc tiếp quân Thủ đô Hà Nội.
Chiều ngày 09/10/1951, thực dân Pháp đã rút khỏi cầu Long Biên. 5 giờ sáng ngày 10/10/1954, các lực lượng và nhân dân Thủ đô mang theo cờ Tổ quốc, ảnh Bác Hồ xếp thành đội ngũ trật tự dọc theo các đường phố mà bộ đội diễu hành qua. Từ 5 cửa ô, các cánh quân bộ binh, xe cơ giới diễu hành qua các phố vào tiếp quân Thủ đô trong tiếng reo hò vui mừng của Nhân dân.
Đến 15 giờ, ngày 10/10/1954, còi nhà hát lớn Thành phố kéo hồi còi dài; hàng chục vạn chiến sỹ bộ đội, Nhân dân thủ đô trang nghiêm dự lễ Chào cờ tại sân vận động cột cờ. Chủ tịch Ủy ban nhân dân Quân chính Hà Nội trân trọng đọc lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi nhân dân Thủ đô nhân Ngày Giải phóng.
Ngày 10/10/1954 là ngày Thủ đô Hà Nội sạch bóng quân thù, Nhân dân hân hoan chào đón những cán bộ, chiến sỹ kiên cường, dũng cảm chiến đấu và giành thắng lợi vẻ vang; đem lại hòa bình cho Hà Nội. Đây là sự kiện đánh dấu bước ngoặt to lớn, là niềm tự hào của người dân Việt Nam nói chung và Nhân dân Thủ đô Hà Nội nói riêng. Sự kiện giải phóng Thủ đô mở ra kỉ nguyên mới vô cùng vẻ vang trong lịch sử nghìn năm Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội.
Từ ngày 10/10/1954, Thủ đô Hà Nội thoát khỏi ách thống trị của Chủ nghĩa thực dân; nhân dân lao động thủ đô vĩnh viễn xóa bỏ chế độ áp bức, bóc lột; đoàn kết dưới sự lãnh đạo của Đảng đứng lên làm chủ vận mệnh cuộc sống, xây dựng xã hội mới. Giải phóng Thủ đô là bước đầu quan trọng để thực hiện cách mạng dân tộc, đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và xây dựng Chủ nghĩa xã hội sau này.
Hà Nội được giải phóng không chỉ là niềm vui mừng của người dân Thủ đô mà còn là một sự kiện lịch sử, một ngày hội lớn của nhân dân cả nước và kiều bào ta ở nước ngoài. Nhân dân các tỉnh, thành phố trong cả nước đều họp mít tinh, liên hoan chào mừng Thủ đô giải phóng. Bạn bè quốc tế, nhân dân yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới cùng chia vui, đưa tin và giới thiệu về chiến thắng vang dội của chúng ta.
Ngày Giải phóng Thủ đô là dịp mỗi người dân Hà Nội nói riêng, Nhân dân cả nước nói chung ôn lại giá trị văn hóa truyền thống ngàn năm văn hiến và truyền thống đấu tranh cách mạng; phát huy những thành tựu đã đạt được trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng Chủ nghĩa xã hội; quyết tâm xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại, xứng đáng là trung tâm chính trị, văn hóa, kinh tế của cả nước.
