Hờn căm bao lũ tham tàn phát xít
Dấn bước ra đi Kim Đồng lên chiến khu
Kim Đồng quê hương Việt Bắc xa mù
Kim Đồng thay cha rửa mối quốc thù…”
Những lời ca hào hùng ấy chắc hẳn không hề xa lạ với mỗi thế hệ trẻ Việt Nam ta. Đó là mở đầu bài hát ca ngợi liệt sĩ Kim Đồng mà nhạc sĩ Phong Nhã sáng tác vào năm 1945. Thật may mắn, qua những đồng chí, đồng đội của Kim Đồng, như Đàm Minh Viễn, Bát Ngư, Lý Thị Nì, Nông Văn Thàn…
Cuốn sách” Kim Đồng” của nhà văn Tô Hoài được viết và NXB Kim Đồng ấn hành năm 2009, với khổ 21.5×28 cm, dày 32 trang với hình ảnh sinh động, màu sắc tươi sáng. Hai chữ “Kim Đồng” nổi bật trên trang bìa cuốn sách, không phải vì màu sắc rực rỡ mà chính bởi sự giản dị và ý nghĩa: “Kim Đồng” có nghĩa là “gang thép”. Chính giữa cuốn sách là hình ảnh chú bé Kim Đồng cầm chiếc cần câu, trên có một chú chim véo von ca hát. Kim Đồng một mình đi trên con đường mòn giữa núi rừng sâu thẳm và đằng sau là thác nước hùng vĩ. Nhìn vào đó bạn đọc có thể cảm nhận được nét rắn rỏi, nhanh nhẹn và ý chí kiên cường trước bom đạn kẻ thù của người thiếu niên anh dũng.
Đến với nội dung cuốn sách, ở trang sách đầu tiên, tác giả không giới thiệu nhiều về Kim Đồng mà chỉ cho bạn đọc biết tên thật của anh là Nông Văn Dền, quê ở Nà Mạ. Tác giả không kể ngay đến những chiến công, sự hi sinh anh dũng của anh mà bạn đọc sẽ được “chứng kiến” nó qua từng diễn biến câu chuyện rất tự nhiên, qua từng câu văn sinh động, lôi cuốn. Nhà văn Tô Hoài đã dành khá nhiều trang sách để viết về cuộc sống hàng ngày của Kim Đồng. Trước khi đến với cái tên Kim Đồng ấy, người thiếu niên anh hùng của chúng ta là cậu bé Dền trong sáng, ngây thơ. Dền cũng như bao đứa trẻ khác có những hành động, lời nói rất hồn nhiên. Nhưng sống trong thời kì chiến tranh, khi mà kẻ thù tàn ác, tuổi thơ của Dền đã phải tận mắt chứng kiến cảnh bố mình và bao nhiêu người làng bị đánh đập, bị lính bắt đi phu. Rồi đến khi bố Dền đi phu “chẳng bao giờ bố Dền về nữa”, Dền đã chứng kiến sự mất mát, đau khổ của mẹ. Dền bắt đầu tập làm người lớn để giúp đỡ mẹ. Trong một lần đi liên lạc về, Kim Đồng phát hiện bọn địch đang phục kích ngay cạnh nơi họp của Mặt trận Việt Minh. Ngay lập tức, Kim Đồng nhanh trí nghĩ cách đánh lừa để địch nổ súng về phía mình. Chính nhờ tiếng súng “báo động” ấy, các cán bộ của Mặt trận Việt Minh đã nhanh chóng thoát khỏi vòng vây nguy hiểm của địch. Riêng Kim Đồng, khi bị trúng đạn của địch, anh chạy đến khu vực gần bờ suối Lê nin thì anh dũng hy sinh. Tượng anh Kim Đồng Kim Đồng là một trong số năm đội viên đầu tiên và được bầu làm đội trưởng Đội thiếu niên cứu quốc. Anh luôn thể hiện trí thông minh, lòng dũng cảm, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao. Kim Đồng đã anh dũng hy sinh khi ở tuổi 14 và trở thành tấm gương sáng chói cho các thế hệ thanh, thiếu niên noi theo. Đọc truyện bạn đọc sẽ không khỏi bùi ngùi, xúc động trước những lời nói, những việc làm vẫn còn đậm nét trẻ con nhưng lại toát lên sự ngoan ngoãn, hiếu thảo rất đáng trân trọng của Dền. Để tưởng nhớ về anh có nhà thơ đã miêu tả rằng: “Anh là anh Kim Đồng Người anh hùng tuổi nhỏ Đã anh dũng hy sinh Vì quê hương đất nước Nhưng Kim Đồng sống mãi Nêu gương sáng muôn đời Cho tuổi thơ Việt Nam Luôn chăm ngoan, học tốt!” Kim Đồng mãi là một người anh dũng cảm, người đội viên anh hùng của phong trào thiếu nhi Việt Nam.