1. Suy dinh dưỡng
Suy dinh dưỡng là tình trạng chậm lớn, chậm phát triển, do chế độ ăn không đảm bảo nhu cầu protein và năng lượng, tình trạng kèm theo là các bệnh nhiễm khuẩn.
1.1. Nguyên nhân suy dinh dưỡng
* Nguyên nhân trực tiếp
* Nguyên nhân gián tiếp: Kinh tế xã hội, vệ sinh môi trường, dịch vụ chăm sóc y tế, phong tục tập quán, thiên tai,...
* Những trẻ có nguy cơ cao bị thiếu dinh dưỡng:
1.2. Các biện pháp phòng chống suy dinh dưỡng
* Những biện pháp chung: Chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu cho trẻ.
- Theo dõi biểu đồ tăng trưởng.
- Phục hồi mất nước theo đường uống.
- Nuôi con bằng sữa mẹ.
- Tiêm chủng theo lịch.
- Kế hoạch hóa gia đình.
- Giáo dục dinh dưỡng.
- Tạo nguồn thức ăn.
* Các biện pháp chính
- Nuôi con bằng sữa mẹ: Sữa mẹ là thức ăn đầy đủ nhất, thích hợp nhất đối với trẻ. Các chất dinh dưỡng có trong sữa mẹ đều dễ hấp thu và đồng hóa.
+ Cho con bú càng sớm càng tốt ngay từ 30 phút đầu sau khi sinh
+ Cho trẻ bú theo nhu cầu
+ Cho bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu
+ Thời gian cho trẻ bú ít nhất là 12 tháng, tốt nhất là 18 – 24 tháng.
- Cho ăn bổ sung hợp lý: Trong 6 tháng đầu, sữa mẹ là thức ăn hoàn chỉnh và tốt nhất với trẻ, nhưng từ tháng thứ 7 trở đi số lượng sữa mẹ không đủ đáp ứng nhu cầu của đứa trẻ đang lớn nhanh, do đó các bà mẹ cần cho con ăn bổ sung, ăn dặm.
+ Cho trẻ ăn bổ sung bắt đầu từ tháng thứ 7.
+ Thức ăn bổ sung cần có đậm độ năng lượng thích hợp vào khoảng 1,5 – 2 Kcal/g. Cần tăng đậm độ năng lượng bằng cách cho thêm dầu mỡ.
+ Thức ăn bổ sung cần có độ keo, đặc thích hợp cho trẻ, cần chuyển dần thức ăn từ dạng lỏng sang dạng đặc.
+ Thức ăn bổ sung cần cân đối các chất dinh dưỡng, đủ các nhóm thức ăn, đảm bảo đủ ô vuông thức ăn và lấy sữa mẹ làm trung tâm đảm bảo cho chế độ ăn của trẻ đủ chất dinh dưỡng.
| Thức ăn giàu glucid Bột ngũ cốc Khoai… | Thức ăn giàu protein Thịt, cá, trứng, đậu đỗ… |
| Thức ăn giàu vitamin
và muối khoáng Rau xanh, quả chín… | Thức ăn giàu lipid Dầu mỡ Lạc vừng… |
Sơ đồ: Ô vuông thức ăn trẻ em
- Theo dõi biểu đồ phát triển: Suy dinh dưỡng trẻ em tiến triển theo con đường quanh co khúc khuỷu, những dấu hiệu ban đầu của suy dinh dưỡng rất khó phát hiện. Do đó cần có sự theo dõi liên tục đều đặn hàng tháng, đánh dấu lên biểu đồ phát triển. Ý nghĩa lớn nhất của việc sử dụng biểu đồ tăng trưởng là có thể phát hiện sớm thời điểm nguy cơ dẫn đến tình trạng dinh dưỡng của trẻ. Trẻ tăng cân (đường biểu diễn cân nặng có chiều hướng đi lên) là dấu hiệu bình thường, cân nặng đứng yên (đường biểu diễn cân nặng đi ngang) là dấu hiệu đe doạ, cân nặng giảm (đường biểu diễn cân nặng có chiều hướng đi xuống) là dấu hiệu nguy hiểm.
Theo dõi cân nặng bằng biểu đồ phát triển còn xác định tình trạng dinh dưỡng của trẻ bình thường hay bị suy dinh dưỡng, nếu bị suy dinh dưỡng thì trẻ bị suy dinh dưỡng ở mức độ nào? Từ đó giúp ta có biện pháp can thiệp kịp thời.